Waar Vlamingen thuis zijn...

Het is intussen bijna 40 jaar geleden dat de actie ‘Waar Vlamingen THUIS zijn’ in Dilbeek ontstond. De campagne ging er eind mei 1978 van start. Hoewel de actie zelf slechts 18 maanden liep, is het initiatief nog lang blijven nazinderen. Tot op de dag van vandaag worden bezoekers in de gemeente op diverse plaatsen verwelkomd met deze bevestiging van het Nederlandstalige karakter van de gemeente. De boodschap vormt nog steeds de centrale blikvanger boven het kloppende hart van het Dilbeekse gemeenschapsleven, CC Westrand.

In al die jaren heeft de actie ‘Waar Vlamingen thuis zijn...’ wel wat reacties losgeweekt. Die bewijzen eerst en vooral dat dit modelvoorbeeld van sociale marketing van een grote maatschappelijke relevantie getuigde. Tegelijk steunde en steunt heel wat kritiek op een negatie van de historische ontstaansgeschiedenis, een aversie op grond van politieke overtuiging en belangen, een (al dan niet moedwillig) verkeerde interpretatie of betwistbaar intentieproces.

De actie ageerde –in een felle anti-Egmontpactsfeer- tegen de nietsontziende praktijken van de Brusselse immobiliënkantoren, de sluipende verfransing van de Rand en de dreigende opslorping door Brussel. Door haar a-(partij)politieke, weloverwogen en ludieke aanpak kon ze rekenen op de steun van brede lagen van de bevolking. Meer dan 120 Dilbeekse verenigingen sloten zich bij het initiatief aan. Dat kreeg trouwens al snel navolging. Na Dilbeek ontstonden nog actiekernen in diverse andere randgemeenten (Asse, Beersel, Grimbergen, Meise-Wolvertem, Overijse, Sint-Pieters-Leeuw, Tervuren en Zaventem). Het was duidelijk dat de actie tegemoet kwam aan de bekommernissen van tal van inwoners uit de regio. Dilbeek nam het voortouw en zond hiermee een duidelijk signaal de wereld in. De ruime weerklank zorgde ervoor dat Dilbeek decennia later nog steeds met de boodschap wordt geassocieerd.

Het brede draagvlak en het grote succes van ‘Waar Vlamingen thuis zijn...’ zorgde er onmiskenbaar voor dat de verfransingsdruk werd afgeremd. Dat lokte uiteraard reacties uit, in eerste instantie natuurlijk van Franstaligen die er een vorm van discriminatie in zagen. Nochtans bevestigt de boodschap enkel dat Dilbeek een gemeente in Vlaanderen is en dat Vlamingen er graag vertoeven. De suggestie dat hij zou aanzetten tot uitsluiting of onverdraagzaamheid slaat nergens op. ‘Waar Vlamingen thuis zijn...’ zet gewoon de puntjes op de i. Als het gaat om het dynamische karakter van een gemeenschap wordt vaak een vreemde redenering gehanteerd. Wie verhuist naar Helsinki, Tours of München, verwacht niet dat het lokale bestuur nieuwkomers plots taalfaciliteiten zal geven. Als in Nederland, Canada of Denemarken grote anderstalige gemeenschappen zich hebben geïntegreerd, dan was het taalgebruik in het openbare leven nooit een punt van discussie. Daarom is het een vreemde kronkel dat wanneer Franstaligen zich in de Rand komen vestigen, zij hun taal zouden kunnen behouden in hun contacten in de publieke sfeer. Niemand komt tussenbeide als het gaat om de taal die mensen thuis spreken. Maar integratie kan maar werken als ook communicatie en interactie mogelijk wordt. Wie meent dat de wereld zich maar aan hem/haar moet aanpassen, plaatst zichzelf in een (sociaal) isolement. 

‘Waar Vlamingen thuis zijn...’ mag gerust als een assertieve boodschap worden beschouwd. Assertief is evenwel niet hetzelfde als agressief. De boodschap maakt zelfbewust een punt, maar impliceert geenszins dat al wie de gemeenschap komt verrijken niet welkom zou zijn. 

Niemand wordt afgewezen of uitgesloten. Niemand hoeft zich aangevallen of geviseerd te voelen. Waarom zou ‘zich thuis voelen’ mensen afschrikken? Waarom zou dat betekenen dat mensen de deur worden gewezen? 

In de voorbije decennia heeft de boodschap een grote symboolwaarde gekregen. Wie echter meent dat de boodschap achterhaald is en niet meer aansluit bij de realiteit, lijkt wel ziende blind. Na 40 jaar heeft hij niets aan actualiteitswaarde verloren. De boodschap mag dan wel deel uitmaken van het Dilbeekse erfgoed, maar blijft net daarom een niet te onderschatten rol spelen als gemeenschapsvormend en –bindend project.